بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین والصلاة والسلام علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطیبین الطاهرین المعصومین

ذات اقدس حضرت احدیت، وجود مقدس سیدالشهدا - صلوات‌الله‌علیه - را مصباح هدایتِ بندگان مومن و حقیقت‌جویِ جهان قرار داده است.
حقّ مجسم تجلّیِ عینی یافت و امتحان عظیمی رخ داد که هر گروهی جوهر باطنش بروز کرد و نقشی ایفا نمود، سؤال مهم این است که امروز، ما در کجای این واقعه هستیم و چه نقشی را رقم می زنیم؟!

نخست بدانیم صراط مستقیم "واحد" است و بقیه راه ها باطل
...فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلَالُ...
...پس ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺣﻖ ﭼﻴﺰﻱ ﺟﺰ ﮔﻤﺮﺍﻫﻲ ﻭ ﺿﻠﺎﻟﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟! ...(٣٢ یونس)

در واقعه کربلا و شهادت حضرت امام حسین - علیه‌السلام - در سال ۶۱ هجری، گروه‌های مختلفی با مواضع متفاوت نقش داشتند. بر اساس اسناد تاریخی، این گروه‌ها و شخصیت های بارز آنها را می‌توان به شرح زیر دسته‌بندی کرد:

۱. یاران راه حق
این گروه اندک اما وفاداران صاحب‌نظر، عاقلان عاشق، با وجود شمار اندک، تا پای جان از امام دفاع کردند:
شهدای بنی هاشم، حضرات اولياي الهی:
عباس بن علی، علی‌اکبر، قاسم بن حسن
اصحاب خاص: حبیب بن مظاهر و زهیر بن قین و... که در روز عاشورا با رشادت جنگیدند و شهید شدند.
و حتی توّاب به‌هنگام:
حر بن یزید ریاحی، وی ابتدا از فرماندهان سپاه دشمن بود، اما در آخرین لحظات توبه کرد و به امام پیوست و شهید شد.

۲. معتقدان عافیت‌طلب (بزدلان با اعتقاد و حب به امام)
این گروه قلباً به حقانیت امام معتقد بودند و امام را هم دوست داشتند، اما به دلایل مختلف از نصرت حضرت سرباز زدند:
شیعیان ظاهری کوفه: هزاران نامه برای دعوت امام فرستادند، ولی تحت تأثیر تهدید عبیدالله‌بن‌زیاد (والی کوفه) و تطمیع مالی، از حمایت امام دست کشیدند. مسلم بن عقیل (فرستاده امام) را تنها گذاشتند تا دشمن او را شهید کرد.
پشیمان های پس از واقعه: پس از شهادت امام، با تشکیل قیام توابین (به رهبری سلیمان بن صرد خزاعی) تلاش کردند کوتاهی خود را جبران کنند و شکست خوردند ( یاری دیر هنگام)

۳. بی‌طرفان (سکوت‌کنندگان)
اینان نه به امام کمک کردند و نه آشکارا علیه او جنگیدند:
برخی خواص مدینه و مکه: مانند عبدالله بن عمر و عبدالله بن زبیر که اگرچه با یزید بیعت نکردند، اما برای حفظ موقعیت خود، در واقعه کربلا مداخله نکردند.
مردم مناطق دورافتاده: به دلیل عدم دسترسی به اخبار دقیق یا ترس از حکومت، موضعی نگرفتند (جاهلان قاصر)

۴. سیاهی‌لشکر دشمن (همراهان غیرفعال)
گروهی که در سپاه عمربن‌سعد حضور داشتند، اما مستقیم در قتل امام نقش نداشتند:
سربازان عادی کوفه: برخی تحت فشار یا برای دریافت مواجب مالی به کربلا آمدند، اما در جنگ شرکت نکردند. امام در روز عاشورا آنان را خطاب قرار داد و فرمود: شما را به خدا ! آیا مرا می‌شناسید؟...
تأمین‌کنندگان و تدارکاتچی‌ها: افرادی که اسب، سلاح یا آذوقه در اختیار سپاه دشمن گذاشتند، اما خودشان نجنگیدند. در زیارت عاشورا به آنان لعن می‌شود:
لَعَنَ اللَّهُ أُمَّهً أَسْرَجَتْ وَ أَلْجَمَتْ لِقِتَالِکَ (خدا لعنت کند قومی را که اسب‌ها را برای جنگ با تو آماده کردند).

۵. فعالان در دشمنی (قاتلان و آمران)
گروهی که مستقیم در شهادت امام نقش داشتند:
آمران اصلی:
یزید‌بن‌معاویه: دو بار دستور قتل امام را صادر کرد: نخست به والی مدینه و سپس به عبیدالله‌بن‌زیاد در کوفه.
عبیدالله‌بن‌زیاد: با تهدید عمربن‌سعد که "اگر حسین را نکشی، فرماندهی را از تو می‌گیرم" جنگ را اجتناب‌ناپذیر کرد.
قاتلان مستقیم:
شمربن‌ذی‌الجوشن، سنان‌بن‌انس‌نخعی و خولی‌بن‌یزید.
جنگ‌افروزان: مانند عمربن‌سعد (فرمانده سپاه کوفه) که به سبب عشق به منصب و مقام خود، فرمان قتل را اجرا کرد.

۶. علویان ترسو (بستگانِ سست‌ ایمان)
برخی از خویشان امام که با وجود انتساب به خاندان پیامبرﷺ، کناره گرفتند:
محمدبن‌حنفیه (برادر امام): اگرچه امام را دوست داشت، اما با توصیه به "صبر" از همراهی با قیام خودداری کرد.
عبیدالله‌بن‌عباس (پسر عموی امام): در مکه ماند و به قافله کربلا نپیوست.

۷. جاهلانِ فریب‌خورده (تحمیق‌شدگان)
این گروه تحت تأثیر تبلیغات امویان، امام را دشمن می‌پنداشتند:
مردم شام: اکثراً تصور می‌کردند امام "شورشی ضدخلافت" است، زیرا سال‌ها با تبلیغات آنان را گمراه کرده بودند، حتی اسرای کربلا در شام فریاد می‌زدند: "ای مردم! ما فرزندان رسول خدا هستیم!" ولی کسی باور نمی‌کرد.
سربازان شامی: در واقعه حرّه (۶۳ ه.ق) خباثت‌شان آشکار شد.

حضرت اباعبدالله‌الحسین - صلوات‌الله‌علیه - پیش از قیام، در خطبه منا (۵۸ ه.ق) جامعه را به سه دسته تقسیم فرمودند:
۱. ستمگران حریص به دنیا ۲. عالمان سکوت‌کننده ۳. مؤمنان ایثارگر.

به هرحال واقعه کربلا نشان داد که تطمیع (پول و مقام)، تهدید (ترساندن به کشتار و حبس) و تحمیق (تبلیغات دروغ) سه ابزار اصلی حکومت‌های فاسد برای منحرف کردن مردم است.

معرفت حسین زمان (امام حق)
شناخت معاویه، یزید و شمر امروز (امامان باطل) آسان است، اگر طالب واقعی حقیقت باشیم.

ان شاءالله خداوند متعال به همه ما توفیق معرفت اسلام ناب و عمل بااخلاص عنایت نموده و از هجمه رسانه‌های رسمی و غیررسمیِ گمراه کننده، خواص بی‌بصیرت، شیفتگان غرب‌پرست و هر نوع شرک حفاظت فرماید.

حامد وفسی
شب تاسوعای محرم الحرام ۱۴۴۷